Nadir – Thiên để – Điểm dưới cùng là hướng chỉ trực tiếp bên dưới một vị trí cụ thể; nghĩa là nó là một trong hai hướng thẳng đứng tại một vị trí xác định, trực giao với một mặt phẳng nằm ngang.
Hướng ngược lại với điểm thấp nhất là điểm cao nhất (zenith).
Trong thiên văn học – Khoa học vũ trụ
Trong thiên văn học, thiên để (gốc chữ Hán: 天底, thiên = trời, để = đáy), một cách nôm na, là điểm (không trực tiếp thấy được bằng mắt thường) của bầu trời nằm thẳng dưới chân người quan sát.
Chính xác hơn, các cách định nghĩa sau đều tương đương:
- Nó là điểm có độ cao bằng -90 độ.
- Nó là cực đáy của hệ tọa độ chân trời.
- Nó là điểm cắt dưới giữa thiên cầu và đường thẳng nối từ tâm Trái Đất qua vị trí người quan sát trên bề mặt Trái Đất. Điểm cắt kia là thiên đỉnh.
Vì bản thân khái niệm ở bên dưới có phần mơ hồ, các nhà khoa học định nghĩa nadir theo những thuật ngữ chặt chẽ hơn. Cụ thể, trong thiên văn học, địa vật lý và các ngành khoa học liên quan (ví dụ: khí tượng học), nadir tại một điểm nhất định là hướng thẳng đứng cục bộ chỉ theo hướng của lực hấp dẫn tại vị trí đó.
Thuật ngữ này cũng có thể được sử dụng để biểu thị điểm thấp nhất mà một thiên thể đạt được dọc theo đường đi biểu kiến hàng ngày của nó xung quanh một điểm quan sát nhất định (tức là điểm cực đại thấp hơn của vật thể). Thuật ngữ này có thể được sử dụng để mô tả vị trí của Mặt trời, nhưng về mặt kỹ thuật, nó chỉ chính xác cho một vĩ độ tại một thời điểm và chỉ có thể thực hiện được ở các vĩ độ thấp. Mặt trời được cho là ở thiên để tại một vị trí khi nó ở thiên đỉnh tại phản cực của vị trí đó và nằm ở góc 90° dưới đường chân trời.
Nadir cũng đề cập đến hình dạng nhìn hướng xuống của một vệ tinh quay quanh quỹ đạo, chẳng hạn như được sử dụng trong quá trình viễn thám bầu khí quyển, cũng như khi một phi hành gia hướng mặt về Trái đất trong khi thực hiện chuyến đi bộ ngoài không gian. Hình ảnh nadir là hình ảnh vệ tinh hoặc ảnh chụp từ trên không của Trái đất được chụp theo phương thẳng đứng. Đường đi của vệ tinh thể hiện quỹ đạo của nó được chiếu tới điểm thấp nhất trên bề mặt Trái đất.
Trong y học
Nói chung trong y học, nadir được dùng để chỉ sự tiến triển đến điểm thấp nhất của một triệu chứng lâm sàng (ví dụ như kiểu sốt) hoặc số lượng xét nghiệm. Trong ung thư học, thuật ngữ nadir được dùng để chỉ mức thấp nhất của số lượng tế bào máu trong khi bệnh nhân đang trải qua hóa trị. Chẩn đoán nadir giảm bạch cầu trung tính sau khi hóa trị thường kéo dài 7–10 ngày.
Nghĩa bóng
Nadir cũng được sử dụng theo nghĩa bóng để chỉ điểm thấp, chẳng hạn như tinh thần của một người, chất lượng của một hoạt động hoặc nghề nghiệp, hoặc điểm thấp nhất trong quan hệ chủng tộc của người Mỹ.
